Het Oude Centrum

In 2024 had ik verschillende zwart-wit foto’s gekocht in kringloopwinkels. Het waren anonieme stedelijke opnames die uit verschillende bronnen afkomstig waren. Mijn doel was om ooit iets ermee te doen; schilderend iets toe te voegen.
Toen ik de foto’s had beschilderd en deze exposeerde in de Duitse Bibliotheek in Den Haag kwam ik in gesprek met Conny Kuipéri. Ik vroeg haar of ik daarmee aan haar etalageproject kon deelnemen. Zo is het gekomen dat de foto van de bouwput hier nu hangt.

Volgens het concept van het etalageproject gaat het altijd om een combinatie van werken. Wij hebben voor architectuurfoto’s uit het werk van Frederick Linck gekozen. Mij heeft de leegte en abstractie van deze werken getroffen. Door die bewuste vorm zijn ze ook een tijdsbeeld. Door die leegte, die op een andere wijze ook in mijn overgeschilderde foto aanwezig is ontstaat een gesprek tussen de verschillende foto’s.

De geschilderde objecten op de door mij toegeëigende foto zijn onopvallend, hebben een betonnen kleur en overspannen in een vage opeenvolging de bouwput. Wat moeten ze daar en wie heeft ze daar gebracht? De schilder die zich heeft ingelaten met een anonieme fotograaf.

De derde deelnemer aan dit project (of vierde, als wij de anonieme fotograaf meetellen) is Conny Kuipéri. Zij heeft voor deze presentatie een aantal objecten gemaakt die vol verwondering ertussen staan. Zo zijn de foto’s niet meer verweesd en onbewoond.

Den Haag, 11-1-2025
Urs Pfannenmuller
Beeldend kunstenaar

Liggende foto’s : Frederick Linck (1942-2020)
Hangende foto: Urs Pfannenmuller
Objecten: Conny Kuipéri

Paviljoensgracht 56, 2512 BR Den Haag
Openbaar van 16.00 tot 17.30

Organisator Isabel: “Liefhebben en van je laten houden is voor de meeste mensen best spannend. We lopen namelijk het risico te worden gekwetst door afwijzing. Dat kan heel persoonlijk aanvoelen en dat is pijnlijk. De vrees voor deze pijn kan leiden tot verlatings- of bindingsangst. Het is ironisch dat het gedrag dat hier vaak uit voortkomt, de mogelijkheid op een prettige relatie belemmerd, wat op zijn beurt kan leiden tot bevestiging van die angst, met neerwaartse spiraal tot verdrietig gevolg. Of misschien ga je het krijgen van een liefdespartner wel helemaal uit de weg… laten we het er over hebben in vriendelijke en veilige omgeving.”

Graag aanmelden: contact@isabeltirado.com

De Post-Punk, New Wave band Holograph – met Warren Fisher, Ines Soutschka, Calvin Siderfin en Lewis Miller Kerins – oorspronkelijk uit Kaapstad, Zuid-Afrika, zal optreden tijdens de Background Evening van Fiona Lutjenhuis in 1646 aan de Boekhorststraat. Ze zullen een nummer creëren dat geïnspireerd is op de stoffen van het werk van Lutjenhuis en archiefgeluidsopnames van de sekte waarin de kunstenaar is opgegroeid. De performance wordt begeleid door een installatie van eetbare werken.

Fiona Lutjenhuis (Zevenaar, 1991) woont en werkt in Amsterdam. Zij studeerde aan ArtEZ University of the Arts, Arnhem (2010-2014) en sinds 2022 is zij resident aan de Rijksakademie in Amsterdam. Fiona maakt illustraties, publicaties, schilderijen en animaties waarin zij de religieuze erfenis van haar jeugd zichtbaar maakt: van installaties naar kunstenaarsboeken en van werk in opdracht naar zelf geïnitieerde projecten. Haar speculatieve beeldtaal past perfect in het hedendaagse discours over een postpositivistische samenleving. In elk beeld kunnen we de humor en moed voelen om in werelden zonder bolwerken te duiken. In zekere zin zou je kunnen zeggen dat ze op ons voorloopt in het intiem zijn met bovennatuurlijke overtuigingen en ook alledaagse kennis.

1646 Boekhorststraat 125, 2512 CN Den Haag
Deuren open om 19:00, programma start om 19:30

Op het Kunstenplein in Amare organiseert Hague Hoppers een gratis toegankelijke dansavond, speciaal voor liefhebbers van jazz- en swingdans. Iedere maand op de donderdagavond dansen ze samen Lindy Hop, balboa, collegiate shag, blues en solo jazz. Begeleid door muziek van DJ’s en een maandelijks wisselende live band. Iedereen is van harte welkom om mee te dansen.

Hague Hoppers is onderdeel van Open Amare, het vrij toegankelijke programma in de openbare ruimtes.

19:15 – 23:00 | Kunstenplein

In het onopvallende Lepelstraat 1, vlak bij de Boekhorststraat, bevindt zich Studio Sahara, zo genoemd omdat de studio ‘geïsoleerd’ is met zand — een effectieve manier om te voorkomen dat de buren worden bestookt met basgeluiden, elektrische gitaarriffs, beukende bekkens en snaredrums. Deze plek is een magisch, muzikaal juweel, waar muziek al decennialang centraal staat, zelfs voordat Henk en zijn band het hebben opgebouwd tot wat het vandaag is.

Achter de deur

Wanneer ik naar de bruine houten deur loop, kan ik nauwelijks geloven dat zich achter de witte muren van deze smalle straat een muziekstudio bevindt. Ik druk op de deurbel, waarop een wit briefje met de naam ‘Henk’ is geplakt — zodat we zeker weten dat we bij de juiste persoon zijn! Zodra de deur opengaat, word ik meteen verwelkomd door Henk in een aards aandoende ruimte, waar ik omringd word door muziekinstrumenten, kabels, papieren en een schat aan memorabilia die getuigen van een leven gewijd aan muziek. Kortom, het voelt als een terugblik naar een tijd waarin dingen organischer en minder pretentieus waren.

Tijdloze charme

Wanneer we de productieruimte binnenstappen, biedt Henk me een kop koffie aan terwijl ik me installeer op een kleine bank. De kamer is vrij schemerig verlicht, maar dat draagt alleen maar bij aan de charme. Wat meteen opvalt, is de enorme hoeveelheid verschillende opname- en mixapparatuur, met allerlei schakelaars en knoppen die voor mij volstrekt onbegrijpelijk lijken. Een deel van deze apparatuur dateert uit de jaren 60 — wellicht het belangrijkste decennium van de rockmuziek, en niet onbelangrijk, het decennium waarin Henk werd geboren.

‘Ik ben geboren in Delft,’ vertelt Henk, ‘maar mijn hele familie verhuisde naar de Verenigde Staten toen ik jong was, en we woonden daar tot ik negen was.’ Tijdens deze periode in Amerika herinnert hij zich zijn eerste kennismaking met muziek, afkomstig van de radio van zijn ouders. Daar hoorde hij de ‘spannende energie en vibe’ van The Beatles. Dat was het moment! Hij was verkocht.

Hallo Venray

Terwijl we praten, besef ik dat Henk een fascinerend leven heeft geleid, met een opkomst naar roem als gitarist en zanger in de jaren ’90 met zijn band Hallo Venray, die werd beschreven als ‘de hoeksteen van de Nederlandse muziekscene in de jaren negentig’. Volgens Henk heeft de muziek van zijn band een ‘rock-, country-, psychedelisch gevoel… wat het nummer ook nodig heeft’, wat het in mijn ogen tijdloos maakt. Wanneer ik hem vertel dat ik de muziek ga beluisteren, raadt hij me aan te beginnen met het album Vegetables and Fruit. Ik volgde zijn advies op, en daar heb ik geen spijt van; het is een meeslepende en opwindende mix van genres en invloeden, precies zoals hij had beloofd.

Henk vertelt me: ‘In de jaren ’90 hadden we veel succes. Daarna begon het af te nemen, want succes gaat zo,’ (hij maakt een op-en-neer beweging met zijn hand), ‘dus toen ben ik hier in ’97 of zo een studio begonnen.’ Opmerkelijk genoeg is de ruimte door de band zelf gebouwd. ‘De bassist is timmerman (hij woont nu in Spanje), dus hij vertelde ons gewoon waar we de schroeven of spijkers moesten indraaien,’ zegt Henk met een grijns. Het is op dat moment dat hij me uitlegt hoe de muren met zand zijn geïsoleerd. ‘Het is de goedkoopste en beste manier van geluidsisolatie,’ verzekert hij me. Het idee dat ik me in een ruimte bevind die omgeven is door zand in een plek genaamd Sahara, bevalt me wel.

tekst gaat onder de afbeelding verder

Wanneer ik vraag wat er achter het glas is, laat hij me de opnameruimte zien. Ook hier is er een eclectische verzameling instrumenten die de onvermijdelijke drumkit omringt. Wederom is het schemerig verlicht, en wederom wordt de charme er alleen maar groter door. Ik kan het niet helpen dat ik denk aan alle muziek die hier is gemaakt en aan alle muziek die hier nog gemaakt zal worden.

Henk is duidelijk iemand die iedereen op zijn gemak kan stellen. In deze prachtige studio heeft hij mensen van over de hele wereld en van alle leeftijden laten spelen. Wat ik bewonder, is dat hij elke dag opnieuw zoveel mensen weet te inspireren — van tieners tot tachtigers.
Daarnaast blijft Henk ook zijn eigen liedjes schrijven, en zijn aanpak daarbij is magisch. ‘Het is best interessant om te zien wat er uit het creatieve proces komt,’ vertelt Henk me. ‘Je begint met niets en na een paar maanden, of misschien zelfs jaren, heb je een album dat op de een of andere manier logisch voor je voelt. En je hoopt altijd dat het ook voor iemand anders logisch kan zijn.’ Een poëtische en filosofische kijk op het creatieve proces.

Hij gaat verder met uitleggen hoe muziek sommige mensen kan raken, terwijl het voor anderen niets betekent. Dit illustreert hij met een opmerking over hoe zijn broers en zussen nooit ‘hoorden’ dat hun overleden moeder zong, terwijl Henk zich herinnert dat ze vaak zong. ‘Je kunt dingen opnemen wanneer je er klaar voor bent. Als je er niet klaar voor bent, drijft het gewoon voorbij.’
In mijn interpretatie van ons gesprek heeft Henk een prachtig spiritueel en intuïtief begrip van de betekenis en de reden van muziek.

Wanneer we de huidige situatie in de muziekindustrie bespreken, is Henk zoals altijd inzichtelijk. Hij zegt: “Ik denk dat er veel goede muziek uitkomt. In het digitale tijdperk kost een thuisstudio misschien een paar honderd euro, en je kunt je eigen content produceren en die op Spotify zetten. Maar de hoeveelheid content is nu zo groot dat de industrie verzadigd is.
‘Toen ik op de middelbare school zat, hadden we The Stones en de nieuwe Led Zeppelin, dus er waren maar een paar dingen waar je op moest letten… er waren minder bands. Het is nu geweldig dat je het zelf kunt uitbrengen. Maar in de jaren zeventig brachten ze een jaar door in de studio en werkten met de beste mensen, dat is nu anders, je doet het alleen.’

Hier komt Henk en zijn geweldige studio om de hoek kijken: je hoeft het niet alleen te doen. Bands kunnen een hele dag of langer boeken (tegen de uiterst redelijke prijs van 250 euro per dag) om op te nemen en geproduceerd en/of gemixt te worden door een professional, in een omgeving die creativiteit bevordert. Muzikanten kunnen de ruimte ook boeken voor repetities, wat slechts 100 euro kost; ongelooflijk in vergelijking met veel andere studios in Nederland.

Al met al voel ik me bevoorrecht dat ik deze verborgen schat (zowel de studio als Henk!) vlak om de hoek heb ontdekt. Henk Kroon is relaxed, cool en makkelijk in de omgang. Ik raad je ten zeerste aan zijn studio te bezoeken als je muzikale ambities hebt, zodat je de sfeer van authenticiteit kunt ervaren in een wereld die gevaarlijk lijkt te verschuiven naar het oppervlakkige.

Text: Anna Kench | Photo’s: Arjen Fokkema

Kunst in de etalage

In het Haags Historisch Museum liepen de weduwe van Frederick Linck en Daniel Heikens, oud-student fotografie aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten, elkaar tegen het lijf. Hij vertelde haar dat Frederick als docent hem had geïnspireerd om je hart te volgen in je werk. ‘De straat op en doen’.
De ontmoeting leidde tot deze mini expositie. Dit keer geen foto’s uit het archief van Frederick. Het verhaal achter het gordijn fascineerde Daniel. Hij maakte fotobeelden van sporen van jarenlange noeste arbeid in de donkere kamer, legde de schoonheid van de vergankelijkheid vast en het verdriet om het verlies.

In de jaren nul studeerde Daniel Heikens af aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag, in de richting documentaire fotografie. Hij ontwikkelde zich als allround fotografie specialist. Meerdere jaren deed hij onderzoek, taxatie’s en beschrijvingen van negentiende en twintigste-eeuwse fotografie voor een internationaal veilinghuis. Hij doceert fotografie aan scholen in het Fotomuseum Den Haag, werkt met jongeren door middel van fotografie op straat in Haagse wijken en ook in de jeugdgevangenis. Hij organiseert mede een jaarlijkse beurs voor fotografie: Dialogue Vintage Photography Amsterdam. Daarnaast werkt hij nog steeds als sociaal geëngageerd fotograaf in de vorm van een nieuw en groot project dat in boek- en expositie vorm zal uitkomen.

In 2021 was een tentoonstelling “De Matlas” van hem te zien in het Fotomuseum Den Haag. Als ook in de expositie ‘Haags Haar’(2023) in het Haags Historisch Museum.

Kunst in de etalage, Amsterdamse Veerkade 9.

Even voorstellen: mijn naam is Iris Zwart en ik ben sinds 2 jaar als Ouderenconsulent werkzaam in de wijken Oude Centrum, Rivierenbuurt en Stationsbuurt. Als oudere (55 plus) bewoner kunt u bij mij terecht voor oplossingen om zo lang mogelijk prettig, veilig en zelfstandig thuis te blijven wonen. Ook denk ik mee met ouderen die een klein netwerk hebben of die zich wat eenzaam voelen. Ik ben er voor u voor informatie, advies en tijdelijke ondersteuning bij vragen over:

• Het leggen van sociale contacten
• Activiteiten en voorzieningen in de wijk
• Hulp van een buddy of vrijwilliger of voor vrijwilligerswerk
• Gezond bewegen
• Veiligheid in huis en hulpmiddelen
• Hulp met de administratie
• Hulp bij financiële problemen
• Het regelen van (thuis)zorg
• Maaltijd- en boodschappendiensten
• Mobiliteit en vervoer
• Beschikbare ondersteuning voor mantelzorgers.

Heeft u naar aanleiding van deze informatie behoefte om met mij te praten, kunt u langskomen bij het open spreekuur in de kamer van de Wijkorganisatie van het Oude Centrum aan de Paviljoensgracht 56.

Data en Tijden:

Dinsdag 10 december om 12.30 uur tot 14.00 uur

Als het u niet lukt om daar te komen, kunnen we ook op het servicecentrum Parada afspreken. Als u slecht ter been bent, kom ik op huisbezoek. U kunt mij mailen via: i.zwart@wijkz.nl of op werkdagen in de ochtend bellen naar Servicecentrum Parada op 070 2052210 en vragen naar Iris Zwart.
Voor meer informatie over de organisatie zie: www.wijkz.nl
Het open spreekuur is in samenwerking met de Bewonersorganisatie en Buurthuis de Jeugdhaven tot
stand gekomen. Hopelijk tot sprekens!

Hoewel net buiten onze wijk… de gemeente en ontwerpbureau OKRA hebben met bewoners, ondernemers en culturele organisaties over de herinrichting van het Spuiplein gesproken. Belangrijke wensen waren het samenbrengen van culturen, veel groen, klimaatbestendigheid, ruimte voor evenementen, levendigheid en goede verbindingen met omliggende locaties. Het nieuwe ontwerp voorziet in veel groen, zitplekken, en een waterbassin. Bomen en planten zorgen voor schaduw en afwatering. De trappen bij het Mercure Hotel kunnen als tribune dienen en worden mogelijk groener gemaakt. Ook skaters werden betrokken bij de plannen. Het plein wordt uiteindelijk een groene ontmoetingsplek met ruimte voor kleine evenementen.

Opmerkelijk: de meeste figuren hebben geen schaduw, bij die er wel een hebben komt het licht uit de verkeerde richting, gezien de weerslag van de Nieuwe Kerk midden op Amare.

Het college van burgemeester en wethouders van Den Haag heeft besloten om extra containers te plaatsen in verschillende wijken. Dit besluit volgt op een eerdere goedkeuring van een voorstel waarin de plaatsing van 1.000 extra ORAC’s in Den Haag werd geregeld.

Er zijn criteria vastgesteld voor de locaties van deze containers en op basis daarvan is een ontwerp voor plaatsing gemaakt. Dit ontwerp, Deelplan B, heeft zes weken ter inzage gelegen. Gedurende deze periode zijn er 37 zienswijzen ingediend. (Zienswijze is een ambtelijke term voor een bezwaar.) Vervolgens is op basis van het ontwerp een definitief plaatsingsplan opgesteld. Het college (Ambtelijke taal voor burgemeester en wethouders) heeft nu besloten dat een en ander in werking treedt na publicatie in het Gemeenteblad.

Het is de moeite om de bezwaren aangaande je eigen straat, uit de eerste rode link, door te lezen. Zo is op de Stille Veerkade iemand tegen de grond geduwd en aangevallen door een ORAC (pagina 47).

Net buiten de wijk, maar te leuk om niet te vermelden…. rust uit door beweging, elke donderdag om 12:30 uur een halfuurtje ontspanning. Met de meditatieve, vloeiende bewegingen van Dao Lu kun je even helemaal tot rust komen. Ga langs bij Amare voor een verfrissende pauze. Dao Lu helpt je om je hoofd leeg te maken en je lichaam te ontspannen. Dit gebeurt door een combinatie van Tai Chi, Chi Kung en Oosterse krijgskunst. Na deze sessie voel je je weer opgeladen en klaar om de rest van de dag aan te kunnen. De les wordt verzorgd door Mark van Fire Dragon uit Den Haag. Je hoeft geen speciale kleding aan te trekken en je kunt je schoenen gewoon aanhouden. Aanmelden of een kaartje kopen is niet nodig; je kunt zo binnenlopen en meedoen.

Vanaf woensdag 11 september wordt er iedere woensdagmiddag geklaverjast aan de Paviljoensgracht 56, Den Haag. Het evenement begint om 13.00 uur, met een inloop vanaf 12.30 uur. De kaartmiddagen duren tot 16.00 uur en zullen doorgaan tot aan de kerst.

De klaverjasmiddagen worden georganiseerd in de vorm van een gezellige competitie, iedereen is welkom om mee te doen, ook als je het spel nog wil leren. Dit is een mooie gelegenheid om nieuwe mensen te ontmoeten en je klaverjasvaardigheden te verbeteren in een informele en gemoedelijke sfeer.

Voor meer informatie of vragen over de organisatie kunt u contact opnemen met Leo van Marwijk op telefoonnummer 0637550083.

Werkgroep De Groene Kern onderhoudt contacten met de gemeente en de Stichting Duurzaam Den Haag en overleg elke tweede dinsdag van de maand om 19.30 uur in de wijkkamer van Het Oude Centrum, Paviljoensgracht 56. Iedereen is welkom. Al gelang de agenda schuiven de groenbeheerder Stadsdeel Centrum, Duurzaam Den Haag of andere deskundigen aan bij dit overleg.

Groene Kansenkaart

Uit onderzoek blijkt dat inwoners van Den Haag regelmatig vragen om meer groen in hun wijken. Meer groen zorgt namelijk voor een prettiger leefomgeving en bevordert de gezondheid. De gemeente onderzoekt per wijk waar extra groen kan komen en legt dit vast op een Groene Kansenkaart. Soms is het eenvoudig om extra groen toe te voegen, maar op andere plekken zijn grote aanpassingen nodig. Voor deze locaties maakt het gemeentelijke Ingenieursbureau plannen en schetsontwerpen. Deze plannen worden vervolgens aan de bewoners voorgelegd, zodat zij hun mening kunnen geven. De eerste schets voor de Groene Kansenkaart van Het Oude Centrum wordt in mei 2025 gepresenteerd. De wijkorganisatie organiseert dan een bijeenkomst waar bewoners hun ideeën en wensen voor meer groen kunnen delen.

Volg de ontwikkelingen onder Nieuws op de website en in de rubriek De Groene Draad van de wijkkrant. Contactpersoon: info@hetoudecentrum.n

Elke tweede dinsdag van de maand komt de werkgroep om 19.30 uur bij elkaar in de huiskamer van de wijkorganisatie aan de Paviljoensgracht 56. Iedereen kan aansluiten bij dit overleg.Tijdens het overleg wordt de actielijst doorgenomen en een vragen- en wensenlijst opgesteld om aan de gemeente voor te leggen. Informatie over de voortgang van de werkgroep vindt u op deze website.
De eerstvolgende bijeenkomst: dinsdag xx om 19.30 uur in de huiskamer van de wijkorganisatie Paviljoensgracht 56.

De Grote Marktstraat in Den Haag krijgt een vijftig meter lange coating in de kleuren van de regenboogvlag. Deze kleurrijke ‘fietsgoot’ moet op 11 oktober gereed zijn, ter gelegenheid van nationale Coming Out Day. Voorlopig betreft het een proefperiode van drie maanden. Tijdens deze periode onderzoekt het Haagse stadsbestuur onder andere de onderhoudskosten voor een permanente en volledige uitvoering van de veelkleurige goot in de hele winkelstraat.

Symbolisch
Den Haag wil met de regenboogcoating op een prominente plek in de stad extra aandacht geven aan de acceptatie van seksuele geaardheid en genderidentiteit, laat stadsdeelwethouder Arjen Kapteins van GroenLinks weten. ‘Dit is een symbolische, maar belangrijke stap waarmee we laten zien dat iedereen welkom is in Den Haag.’ De regenboogcoating komt voorlopig in de verdiepte goot op het gedeelte tussen de Grote Markt en de Raamstraat en is ook bedoeld om de fietsers in de lange winkelstraat wat zichtbaarder te maken. In november 2023 nam de Haagse gemeenteraad een motie van Hart voor Den Haag aan om ‘het fietspad’ in de Grote Marktstraat van een kleur te voorzien.

Verkeersveiligheid
De proeftijd van drie maanden is niet alleen bedoeld om de kosten van het onderhoud in kaart te brengen en om te kijken of de regenboogcoating het een beetje houdt. De wethouder wil ook weten of de verkeersveiligheid in de winkelstraat niet in het geding komt. Een gekleurde goot kan het effect hebben dat fietsers er harder gaan fietsen omdat ze denken dat ze zich op een formeel fietspad bevinden. Dat is in de Grote Marktstraat niet het geval, benadrukt het stadsbestuur. De luxe winkelstraat is een voetgangersgebied waar de fietsers te gast zijn.

Universiteit Leiden breidt campus Den Haag uit met nieuw universitair centrum

Net buiten onze buurt breidt de Universiteit Leiden in 2025 haar campus in Den Haag uit met een universitair centrum in het voormalige pand van Hudson’s Bay aan de Grote Marktstraat. Dit gebouw zal worden gehuurd door Universiteit Leiden, de Open Universiteit en Universiteiten van Nederland. Universiteit Leiden wordt de hoofdhuurder, terwijl de andere twee universiteiten een deel van het pand zullen huren. Daarnaast worden er gesprekken gevoerd met andere mogelijke partners, waaronder het LUMC, om zich ook in het gebouw te vestigen.

De keuze om samen te werken met de Open Universiteit en Universiteiten van Nederland is niet toevallig. Universiteit Leiden ziet namelijk mogelijkheden voor samenwerking op gebieden zoals kunstmatige intelligentie, duurzaamheid en veiligheid en beveiliging. Voor de drie universiteiten in het pand kunnen, moet er nog wel grondig gerenoveerd worden. Het complex bestaat uit drie afzonderlijke gebouwen uit drie verschillende bouwperiodes, waaronder het monumentale V&D-pand aan het Spui uit 1928. Het openblijven van de winkels gedurende de bouwwerkzaamheden en de zeer krappe bouwplaats maken dit transformatieproject extra uitdagend.

Binnenplaats Spui Campus

Spui Campus
Het Universiteitsgebouw Spui Campus Den Haag, zoals het nieuwe gebouw voluit heet, is eigendom van CBRE Investment Management. In totaal heeft het complex een maximale capaciteit van ongeveer 4.000 studenten, docenten en medewerkers, die door de komst van het Universiteitsgebouw gaan zorgen voor meer levendigheid in de binnenstad en voor verlenging van de verblijfsduur in het gebied omdat zaken als sporten en leren ook in de avonden plaatsvinden.

Grote Marktstraat
Het gebouwdeel aan de Grote Marktstraat dat aan onze buurt grenst dateert uit de jaren ’60. Hier komen de onderwijslokalen, kantoren en diverse werk- en studieplekken. Kenmerkend aan de constructie van dit gebouwdeel zijn de betonnen kolommen met paddenstoelkoppen, vergelijkbaar met die van de Van Nelle Fabriek in Rotterdam.

rechts op de foto een paddenstoelkop

Gemeente draagt bij
Universiteit Leiden heeft het inbouwpakket voor de totale oppervlakte geraamd op € 17.000.000,-. De gemeente draagt maximaal € 10.000.000,- bij middels een subsidie. Om ongeoorloofde staatssteun te voorkomen mag de financiële bijdrage voor het inbouwpakket uitsluitend gebruikt worden voor het realiseren van voorzieningen voor onderwijs, een kerntaak van de universiteit. Oplevering in 2025. De levendigheid die het gebouw gaat bieden, zal ook onze wijk raken: kansen voor ondernemers.

Naar aanleiding van vragen tijdens het leefbaarheidsoverleg om meer steun van de gemeente is met een aantal bewoners, de opbouwwerker Marnix Hack en het bestuur van de wijkorganisatie de werkgroep Groene Kern opgericht. Deze werkgroep, onder voorzitterschap van Marnix, onderhoudt contacten met de gemeente en Duurzaam Den Haag om initiatieven van vergroening tot uitvoer te brengen. In onze wijk zijn dan ook veel initiatieven om de buurt te vergroenen.

Elke tweede dinsdag van de maand komt de werkgroep om 19.30 uur bij elkaar in de huiskamer van de wijkorganisatie aan de Paviljoensgracht 56. Iedereen kan aansluiten.Tijdens het overleg wordt de actielijst doorgenomen en een vragen- en wensenlijst opgesteld om aan de gemeente voor te leggen. informatie over de voortgang van de werkgroep vindt u op deze website.

Tekst: Mieke de Bekker | Redactie en aanvullingen: Jacob

Voor de Tweede Wereldoorlog was dit deel van het Oude Centrum een Joodse buurt. Vrouwen ontvluchten er hun huis en de smalle steegjes om buiten in de zon de aardappelen te schillen. Winkeliers bieden hun waar aan op straat, venters roepen onverstaanbare kreten om hun spullen aan de man te brengen. Families bezoeken elkaar buiten, grapjes makend in het Nederlands-jiddisj, de spreektaal.

Joodse gemeenschap
Tijdens de oorlog zijn er van de 17.00 Haagse joden er 15.000 om het leven gekomen. Het karakter van de buurt werd hierdoor na de oorlog anders, de synagoge en winkels verdwenen. Het gebied was grotendeels verlaten en verarmd. Jacques Levi Lassen een joods-Haagse inwoner en zakenman, die voor de oorlog naar New York was gevlucht en daarna weer terugkeerde naar deze stad, richtte in 1957 de ‘Stichting Levi Lassen’ op. Een organisatie ter ondersteuning van Joodse en algemene doelen. Hij wilde van de Gedempte Gracht, als eerbetoon aan de niet teruggekeerde Joodse bewoners, weer een bloeiend handelscentrum maken en begon in de omgeving panden op te kopen. Lassen stierf in 1962 en liet zijn gehele vermogen aan de Stichting na. Deze stichting realiseerde in 1968 de eerste overdekte dagmarkt in Nederland aan de hoek Spui-Gedempte Gracht, bekend als de Markthof.

Chinese gemeenschap
Rond de laatste eeuwwisseling was het de gemeente Den Haag die nieuw leven in het gebied blies, samen met de Chinese gemeenschap die zich in de buurt had verzameld. Nog steeds steunt de gemeente Chinatown en werkt daarbij samen met Stichting BIZ (Bedrijven Investerings Zone) Chinatown Den Haag. De stichting organiseert samen met andere partijen feestelijkheden in de buurt zoals Chinees Nieuwjaar en het Chinese Maanfeest. Chinatown beslaat het gebied tussen de Paviljoensgracht, Gedempte Burgwal, Gedempte Gracht, Spui en de Amsterdamse Veerkade.

Chinese poorten
Chang Wong, voorzitter van Stichting BIZ Chinatown Den Haag, neemt mij mee op pad door de wijk. Tijdens onze wandeling passeren we twee grote Chinese poorten. Chang legt uit dat de poorten zijn gemaakt van hout en verschillende Chinese steensoorten. Alle onderdelen zijn in China voorbereid en vervolgens naar Den Haag gebracht en in elkaar gezet. Het is echt Chinees ambachtswerk waarbij de draak prominent aanwezig is als symbool van kracht, dynamiek, succes en energie. Het is een hemels dier en staat voor verbinding tussen de hemel en de aarde. Het staat ook voor welkom en bescherming. Een uniek symbool dat van oorsprong alleen door de keizer mocht worden gebruikt. Op het vasteland van Europa is Den Haag de eerste stad die Chinese poorten kreeg als kenmerk van de Chinese wijk. Overigens is het dit jaar ‘het Jaar van de Draak’.

Gebouw Burgwal
Al wandelend kom ik langs het eerste warenhuis van Den Haag. Het is aan de Gedempte Burgwal gebouwd in 1918 en is nu onder andere het hoofdkwartier van de krant China Times. Het gebouw staat nu te koop voor € 3.150.000,-. Boven ons hoofd bungelen rode lampionnen. Voor de Chinezen is rood een kleur die voor geluk, voorspoed en vruchtbaarheid staat. Chang vertelt dat van alle ondernemingen in Chinatown, 60-70% horecazaken zijn, waarvan de meeste Aziatisch.

Op een bovenverdieping het hoofdkwartier van de China Times

Variététheater
Ik loop door de Wagenstraat, genoemd naar de wagens die tussen Delft en het centrum van Den Haag reden, en gaan naar binnen bij Oriëntique. Een grote Aziatische woonwinkel en sta perplex over de enorme diversiteit aan Aziatische meubels en woon- artikelen en over de grootte van het pand, heel diep en met een open bovenverdieping. Het gebouw werd in 1909 opgetrokken in opdracht van bioscoopexploitant Anton Nöggerath. Vanaf het begin bood het Theater Flora zowel variétévoorstellingen op het toneel als filmvertoningen. Het had eertijds een capaciteit van ongeveer 800 stoelen.

Flora in glorietijden

Scala
In Nederland was Den Haag-Scheveningen het middelpunt van het variété. Het Kurhaus, Palais de Danse en natuurlijk het Circustheater trokken duizenden bezoekers. In het centrum van de stad, ter hoogte van het parkeerterrein van de Bijenkorf, was het Scala-theater een stralend middelpunt. Gedurende de 55 jaar dat het theater geopend was, traden er veel bekende namen op. Nationale beroemdheden zoals Fien de la Mar, Toon Hermans, Wim Kan en het duo Snip & Snap stonden op het podium. Ook internationale grootheden, zoals Josephine Baker die in 1928 in Den Haag optrad, waren te bewonderen in het Scala-theater. Eind jaren ’20, begin jaren ’30 schilderde Isaac Israël regelmatig in het Theater. Het gebouw is omstreeks 1884 neergezet als casino. In 1901 werd het een theater en kreeg het de naam Scala, in 1956 werd het gesloopt.

Interieur Scala-theater dat plaats bood aan 1.400 personen

Stoepranden & Afro Indian Market
Terwijl ik de straat oversteek vallen de stoepranden op. In het steen staan Chinese spreekwoorden gegraveerd, inclusief Nederlandse vertaling. Bijvoorbeeld op de Gedempte Burgwal: ‘De ene generatie plant de boom en de volgende geniet van de schaduw’. Ook de straatnaambordjes in Chinatown zijn tweetalig. De Afro Indian Market in. Deze zaak is zo’n dertig jaar geleden opgezet door een uit Suriname afkomstige ondernemer. Zijn zoon en huidige eigenaar Amar Rambali vertelt hoe klein ze destijds begonnen zijn en dat Amar de winkel steeds een beetje verder heeft uitgebreid.

Markthof
Dan neemt Chang mij mee naar een van de eerste Chinese pioniers in Chinatown, Henk Au.
Henk ontvangt ons in toko Ming Kee, een van zijn zaken. Hij vertelt dat hij als 19-jarige jongen in 1977 vanuit Hongkong naar Den Haag kwam. Hongkong was in die tijd niet zo’n ontwikkelde en welvarende stad als het nu is. Zijn neef uit Den Haag bood hem een baantje aan in zijn toko in de Markthof. Henk sprokkelde het geld voor een vliegticket bij elkaar en kwam in Den Haag aan met slechts honderd Amerikaanse dollars. Hij leerde zijn vrouw hier kennen en samen namen
ze in 1988 de toko over, een winkel van 88 m2. Sindsdien hebben ze geleidelijk steeds meer zaken in de Markthof kunnen overnemen en nu is Henk Au een van de grootste ondernemers in Chinatown. Naast zijn vrouw werken inmiddels ook zijn twee dochters en een schoonzoon in zijn onderneming. Zij helpen de winkels verder de 21e eeuw in.

Café de Waag
Later ga ik langs bij een andere ondernemer van het eerste uur in Chinatown, Erwin Mittertreiner van Café de Waag. Ik zit achter de ramen die sinds twee jaar open kunnen heerlijk half buiten in de voorjaarszon, en beleef zo het straatleven. Erwin vertelt dat zijn ouders het café begonnen op 1 april 1979. Onlangs werd dan ook het 45-jarig jubileum gevierd. Sinds het overlijden van zijn vader in 2007, runt Erwin de zaak alleen. Hij heeft de buurt sinds de jaren ‘80 flink zien veranderen. Eerst waren het vooral witte werklieden en (illegale) arbeiders die lange dagen maakten en na het werk biertjes kwamen drinken. Er werden ruzies uitgevochten. Tegenwoordig kent de buurt, en daarmee zijn klanten, een meer gemêleerde samenstelling en meer jonge mensen. De buurt is ook ‘netter’ geworden. En zo is het.

Showgirl (La Cocotte) in Scala Theater Den Haag, door Isaac Israels

Bij veel straatnamen die je tegenkomt in de wijk sta je niet stil. Een straatnaam is gewoon een straatnaam, toch? Onze redacteur Jan ontdekte een fascinerende geschiedenis achter de naambordjes van de Voldersgracht en (Achter) Raamstraat. Een geschiedenis die teruggaat naar de veertiende en vijftiende eeuw en een inkijkje geeft in een voor ons onherkenbaar middeleeuws Den Haag.

Tekst gaat verder onder afbeelding

Plattegrond van Den Haag, Jacques de Gheyn (II), 1598. .
1. Voldersgracht, 2. Raamvelden, 3. Lange Gracht (nu Gedempte Gracht) 4. Anthonisburgwal (nu Gedempte Burgwal)

De Haagse lakenindustrie

In de veertiende en vijftiende eeuw had Den Haag een bloeiende lakenindustrie. Laken was een wollen stof die werd gebruikt voor luxe kleding. Via het Spui en de Trekvliet had Den Haag een verbinding met de Maas en kon ruwe wol vanuit Engeland en Schotland worden aangevoerd. De rijke lakenhandelaren kochten deze ruwe wol in om te laten bewerken. Om tot mooie stoffen te komen moest de ruwe wol eerst worden gewassen en gekamd. Daarna werd het in de gewenste kleur geverfd en gesponnen tot garen. Dit garen konden wevers gebruiken om lakens van te weven.

De Voldersgracht

De lakens waren, ondanks het wassen en kammen, nog steeds erg ruw. De volgende stap was dus het vollen van de lakens. De vollers wreven de nog ruwe lakens in met vet en zogenaamd vollersaarde (een soort klei) en lieten ze daarna weken in een mengsel van water en urine. Vervolgens liepen de vollers dagenlang met hun blote voeten over de lakens in de kuipen om de lakens te kneden. Het eindresultaat van het vollen waren zachte, soepele en waterafstotende lakens. Het werk van de vollers was zwaar en werd slecht betaald. Het is dus niet zo gek dat juist van vollers de eerste Haagse arbeidersstakingen bekend zijn.

Na het vollen moest het afvalwater ergens naartoe worden afgevoerd. Om dit makkelijk te kunnen doen werd kort na 1400, als zijtak van het Spui (toen nog water), de Lange Gracht gegraven. Later werd een sloot dwars op deze gracht gegraven om ook door vollers te worden gebruikt. Deze nieuwe sloot kreeg de naam Voldersgracht.

Prentbriefkaart van markt op de Voldersgracht in Den Haag met groep mensen, ca. 1902. Collectie Joods Historisch Museum, Amsterdam.

De Raamstraat en de Achter Raamstraat

Op de raamvelden werden vervolgens de lakens op grote droogrekken gespannen om te drogen. Deze droogrekken noemde men ‘ramen’. Het terrein van deze raamvelden liep van de huidige Lutherse Burgwal tot aan de Achter Raamstraat en was omgeven door sloten.

Het einde van de Haagse lakenindustrie

Richting het eind van de zestiende eeuw ging het Den Haag economisch niet meer voor de wind. Door allerlei economische en politieke redenen verdween de lakenindustrie rond die tijd uit Den Haag. Het voormalig lakenindustriegebied werd volgebouwd met kleine huizen, die zo dicht op elkaar waren gebouwd dat er niet of nauwelijks daglicht binnen kon komen.

De woningen hadden geen riool dus al het afvalwater belandde nog steeds in de grachten. Het water in de grachten stond stil en verschillende plannen om de doorstroming te bevorderen waren niet succesvol. In de negentiende eeuw was de stank zo erg dat werd besloten de grachten te dempen. De Lange Gracht en de Anthonisburgwal werden in 1825 gedempt. Zij heetten voortaan Gedempte Gracht en de Gedempte Burgwal.

In 1925 werd de Grote Marktstraat dwars door het gebied aangelegd. Veel van de woningen moesten hiervoor tegen de vlakte. De Voldersgracht en de Raamstraat werden hierdoor in tweeën geknipt. Sindsdien zijn er nog meer gebouwen gesloopt en opnieuw opgebouwd waardoor het middeleeuwse Oude Centrum niet meer zichtbaar is. Behalve op de straatnaambordjes natuurlijk.

Tekst: Jan Elsinga | Foto’s: Jan Elsinga en archieven

Verstopt tussen de Dunne Bierkade en de Stille Veerkade in de tuinen achter Café De Paas ligt het Lokaal van de Vergadering van Gelovigen. In 1876, bijna 150 jaar geleden, startte Hermanus Cornelis Voorhoeve hier de Haagse Vergadering van Gelovigen, een evangelisch-protestantse beweging. Gert Radstake, Quinten Bril en André Vellekoop, leden van “De Vergadering”, vertellen hierover.

De uitgeversfamilie Voorhoeve speelde een vooraanstaande rol bij de groei van de ‘vergadering’ in Nederland. Herman Cornelis Voorhoeve, de vader van Johannes Nicolaas Voorhoeve, was hoofdredacteur van het maandblad Bode des Heils in Christus, een Bijbelstudieblad dat in 1858 door Hermans vader was opgericht. Daarnaast was hij hoofdredacteur van het Geïllustreerd Weekblad Timotheüs, dat hij in 1895 zelf had opgericht. Na het overlijden van Herman in 1901 nam Johannes zijn functies over en werd hij na enkele jaren beschouwd als leider van de Nederlandse Vergadering van Gelovigen. Johannes bleef hoofdredacteur van de Bode tot zijn overlijden in 1948. Na zijn dood nam zijn zoon Hans, die hervormd was, de taken niet over, waardoor de groep Vergaderingsbroeders de uitgave overnam. Via het wijdverbreide weekblad Timotheüs had de familie Voorhoeve veel invloed.

Geen normale kerk
Over de hele wereld heeft de Vergadering van Gelovigen aanhangers. In totaal vijf miljoen mensen in onder andere India, Engeland, China, de Verenigde Staten en Afrikaanse landen horen bij de “Vergadering”. Bij de Vergadering van Gelovigen gaat het vooral om de persoonlijke relatie met God maar komen de gelovigen wel samen om hun geloof te delen. De Vergadering van Gelovigen is geen normale kerk. Niemand is de baas en er is geen vaste dominee. Quinten legt uit dat op zondag vooral de mannelijke leden, de broeders, de diensten invullen. De mannen spreken tijdens de dienst “onder leiding van de Heilige Geest”, geïnspireerd door God, de anderen toe. Vrouwen mogen niet spreken. Quinten: “De rol van de vrouwelijke leden, de zusters, wordt langzaam wat groter, maar het is zoeken naar de balans en het bewaren van de eenheid. We willen niemand tekort doen.” Gert: “Tijdens deze erediensten wordt gezamenlijk gebeden en het Avondmaal gevierd.”

Net als in kerken wordt er ook gezongen. Dit gebeurt vierstemmig en zonder orgel of andere muziekinstrumenten te gebruiken. Het aantal leden is de laatste jaren minder geworden. Gert: “In de jaren vijftig waren er honderden gelovigen bij de diensten. Nu zijn er meestal twintig tot dertig deelnemers aan het Avondmaal.”

Tekst gaat onder afbeelding verder

Een verstopt gebouw
Omdat de Vergadering van Gelovigen geen normale kerk is, noemen ze hun gebouw ook geen kerk maar het Lokaal. Vanaf de Dunne Bierkade is het Lokaal achter de huizen van nummer 16 en 17 niet te zien. Door een poort en een lange gang kom je bij het rechthoekige gebouw dat in 1889 is gebouwd en in 1912 werd uitgebreid.

Tekst gaat onder afbeelding verder

Eenmaal binnen sta je in een vierkante zaal waar in het midden een luik in de vloer zit. Onder dit luik zit een soort betegelde badkuip met een kraan. De leden van de Vergadering vinden het belangrijk om mensen te dopen als ze volwassen zijn en daar zelf voor kunnen kiezen. Hiervoor gebruiken ze dit doopbassin midden in de kerk. Anders dan in veel kerken hangt er geen kruis aan de muur boven het spreekgestoelte, maar een tekst waar staat: “… totdat Hij komt.” Dit verwijst naar de eindtijd, het moment waarop Jezus terugkomt en er een nieuwe wereld aanbreekt, een belangrijk thema voor de Vergadering. André regelt als koster samen met zijn vrouw het beheer van het Lokaal. Ze wonen met hun kinderen in de kosterswoning op de eerste verdieping. Hij vertelt vol enthousiasme over het gebouw: “De dakconstructie van het oudste deel heeft houten binten en van het latere deel zijn ze van staal. Het was in die tijd uniek dat er geen steunpilaren in het midden van de zaal zijn toegepast.” Met vast onderhoud, en nieuwe investeringen zoals zonnepanelen, houden ze het bijzondere gebouw bij de tijd.

Gebouw voor de wijk
Behalve voor de diensten op zondag wordt het Lokaal ook steeds meer voor andere dingen gebruikt. Gert, Quinten en André vullen elkaar aan: “Op de zaterdagen kunnen daklozen deelnemen aan een gratis ontbijt. Gemiddeld zijn er ongeveer zestig daklozen aanwezig. Er zijn ook uitgeprocedeerde asielzoekers bij. Deze mensen worden ook geholpen bij het zoeken naar mogelijkheden om terug te keren naar het land van herkomst.” Het Lokaal wordt ook verhuurd aan migrantenkerken zoals de Afrikaander Kerk. Een Spaanstalig genootschap maakt gebruik van de kleine zaal. Ook worden er het hele jaar door activiteiten voor kinderen georganiseerd. Zo draagt de Vergadering zijn steentje bij aan de buurt.

Tekst: Jan Elsinga | Foto’s: Arjen Fokkema

De wis- en natuurkundige Simon Stevin verhuisde omstreeks 1577 naar het huidige Nederland, en schopte het hier tot raadsman van Prins Maurits, zoon van Willem van Oranje. Met zijn frisse kijk verrijkte hij nieuwe terreinen zoals architectuur, boekhouding, fysica, krijgswetenschap, navigatie, politieke wetenschappen, stedenbouw, waterbouwkunde en de wiskunde. Simon is vooral bekend als de uitvinder van het decimale stelsel. -In 1792 werd de eerste Amerikaanse dollar geïntroduceerd. Thomas Jefferson had het plan om de munteenheid te structureren volgens het decimale stelsel en verwees in zijn argumentatie naar De Thiende van Stevin. Zijn initiatief slaagde, waarbij 1 dollar gelijk werd gesteld aan 100 cent en 1/4 dollar aan 25 cent.- Simon formuleerde ook antwoorden op concrete vraagstukken van bestuurders, ingenieurs en legeraanvoerders.

^{Tekst gaat onder afbeelding verder}

In 1620 is Stevin in Den Haag overleden. Zijn huis stond in de Joodse Buurt, in de Raamstraat. Dat pand (nr 42/47) bestaat nog steeds. In maart 1612 liet hij het voor 3.800 gulden bouwen. Beroemd is Stevin’s zeilwagen die plaats bood aan 28 personen en met 50 km/uur over het strand raasde. De eerste rit maakten ze in februari 1602, waarbij 27 binnenlandse en buitenlandse diplomaten aanwezig waren. Één van de passagiers was de toen 19 jarige Hugo de Groot, die na afloop van de rit er 22 gedichten in het Latijn, en 1 in het Nederlands over schreef. Het moet nogal een ervaring zijn geweest: in 2 uur van Scheveningen naar het Noord-Hollandse Petten. Een afstand van ongeveer 90 kilometer waar men in die tijd met een paard 2 dagen over deed. De zeilwagen heeft daarna nog lang in de Scheveningse kerk gestaan.

^{Tekst gaat onder afbeelding verder}

Stevin was bevriend met de vader van Hugo de Groot, Jan Cornets en deed samen met hem, eerder dan Galileï in Pisa, een valproef van de toren van de Nieuwe Kerk van Delft waarmee ze Aristoteles weerlegden die ervan uitging dat de snelheid van een vallend voorwerp evenredig was met zijn gewicht en omgekeerd evenredig met de weerstand van het omringende medium. Ze lieten twee loden ballen van verschillende massa vallen vanaf een hoogte van 9,42 meter om aan te tonen dat voorwerpen, ongeacht hun gewicht, met dezelfde snelheid vallen.

De belangrijkste politicus van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en mede uitvinder van de verzekeringswiskunde Johan de Witt woonde ook in de Raamstraat voordat hij verhuisde naar zijn classicistische woonhuis aan de Kneuterdijk. Het oude woonhuis van Johan de Witt is helaas afgebroken. In 1672 brak het rampjaar uit, waarin de Republiek werd aangevallen door Engeland, Frankrijk en de bisdommen Munster en Keulen. Johan de Witt en zijn broer Cornelis werden beschuldigd van het slecht leiden van de oorlog en werd in Den Haag uiteindelijk gelyncht door een woedende menigte orangisten. Op de avond van de moord schreef Spinoza aan de Paviljoensgracht “Ultimi Barbarorum” met de intentie om het bij de Gevangenpoort op te hangen. Zijn huisbaas schilder Hendrick Van der Spyck sloot het huis af waardoor Spinoza verhinderd werd het daadwerkelijk op te hangen en zo het doelwit te worden van het ongewenste publiek. Ondanks zijn tragische einde wordt Johan de Witt herinnerd als een staatsman en een van de belangrijkste figuren in de Nederlandse geschiedenis.

^{Tekst gaat onder afbeelding verder}

Toen de zeeman in het gedicht van Hugo de Groot, een van de meest belezen personen van de zeventiende eeuw, de wagen langs zag vliegen vroeg hij zich af of dit voertuig niet indrukwekkender was dan het schip van de Argonauten die met deze boot, nog voor de Trojaanse oorlog, naar Colchis voeren om het gulden vlies (de gouden vacht van de god Chrysomallos) te bemachtigen. Volgens de mythe werd de Argo gebouwd door Pallas Athene onder andere de godin van de zeevaart, als eerbetoon aan haar oom Poseidon, god van de zee. Door naar de Argo te verwijzen transformeerde Hugo de opvarenden in Argonauten, en gaf hij hen daarmee de grandeur van mythische helden.

Toen hier de walvis lag bijna zo groot als het strand,
Waar Katwijk de naam draagt van het oude vaderland,
En nergens zag men de zeeman zo verschieten,
Als toen hij de wielen zag vliegen met de sprieten,
Hij zei: is dit een werk zoals de Argo, of nog meer,
Dat Pallas heeft gemaakt haar grijze oom ten eer,
Is dit de wagen niet, waarmee de Heer de baren,
Met zijn drietand laatst over het land heeft gevaren,
Toen het volk verschrikt, als op de jongste dag,
De omgewoelde grond van de aarde beven zag?

Hertaling

De gemeente monitort nauwlettend de luchtkwaliteit in Den Haag. Door middel van berekeningen en metingen wordt beoordeeld of de luchtkwaliteit verbetert. In de gehele stad voldoet de luchtkwaliteit aan de Europese normen. Het is van essentieel belang voor de gezondheid van zowel inwoners als bezoekers om verdere verbeteringen aan te brengen.

Indicatoren

Verkeer is een belangrijke bron van stikstofoxiden (NO_x = NO [stikstofmonoxide] + NO₂ [stikstofdioxide]). Stikstofdioxide kan voor mensen schadelijk zijn. Dat komt omdat het door kan dringen tot in de kleinste vertakkingen van de luchtwegen. Daardoor gaan de longen minder goed werken. Mensen kunnen luchtwegklachten en astma-aanvallen krijgen. Het komt ook voor dat mensen gevoeliger worden voor infecties. Je wordt dan bijvoorbeeld sneller verkouden. Een substantieel deel van het uitgestoten NO wordt in de lucht omgezet in NO₂. In drukke straten en in de nabijheid van snelwegen zijn de concentraties van stikstofoxiden, waaronder van stikstofdioxide, verhoogd. De EU grenswaarde voor NO₂ concentraties van 40 µg/m³ is volgens het Compendium voor de Leefomgeving in 2022 niet overschreden. Gegevens van 2023 zijn er nog niet.

Fijnstof (PM10) is dan weer één van de vier indicatoren voor smog. De andere drie zijn: ozon (O3), stikstofdioxide (NO2) en zwaveldioxide (SO2). Het RIVM meet deze vier stoffen en gebruikt een luchtkwaliteitsverwachting om te waarschuwen als er smog voorkomt of verwacht wordt.

Je kunt hier de recente meetgegevens van de Amsterdamse Veerkade zien.

Op elke eerst zondag van de maan Zondag om 16.00 uur kan je meedoen aan de fietstocht onder de gele vlag van de Haagse Fiets Zwerm. Iedereen is welkom met een bakfiets, een elektrische fiets en ook als fietsmaatje. Het is gratis en je hoeft je niet aan te melden. De start is bij het beeld van Haagse Harry in de Grote Marktstraat.

De tocht duurt een uur en dan gaat iedereen zijn weegs of wat met elkaar drinken. Elke eerste zondag van de maand wordt zo’n fietstocht gehouden. Het is een initiatief van Remco de Rijk, de Haagse fietsburgemeester. Zijn streven is de fiets op nummer 1 te brengen in onze stad. Daarnaast ijvert hij voor de veiligheid van fietsers, vooral in de omgeving van scholen.

Wegens groot succes wordt de tentoonstelling van Frederick Linck in het Haags Historisch Museum verlengd tot en met 1 april 2024. En dit is geen grap! Vanaf 20 april is in dit museum dan de tentoonstelling over Haagse Harry te zien. 

De foto’s die Frederick Linck in zijn eigen buurt het Oude Centrum maakte, geven een fascinerend beeld van een Haagse binnenstadswijk in de jaren ’70. Tegelijkertijd makenze ook nieuwsgierig: wie zijn deze geportretteerde buurtbewoners? Wat was dit voor wijk?De foto’s die Frederick Linck in zijn eigen buurt het Oude Centrum maakte, geven een fascinerend beeld van een Haagse binnenstadswijk in de jaren ’70. Tegelijkertijd maken ze ook nieuwsgierig: wie zijn deze geportretteerde buurtbewoners? Wat was dit voor wijk?

Conservator Lex van Tilborg en stagiaire Lynn Ruiter van het Haags Historisch Museum gingen op zoek naar de verhalen achter de foto’s. Ze interviewden zes mede buurtbewoners van Frederick Linck uit de jaren ’70. Beluister hier de podcast met drie afleveringen van ruim een half uur.

Aflevering 1: Kunstenaars, criminelen en excentriekelingen – de aantrekkingskracht van een wijk in verval

Aflevering 2: Hoerenbuurt – wonen tussen sekswerkers en pooiers

Aflevering 3: Laatste huizen – Kaalslag en buurtprotest

Met dan aan:

• Johan Doesburg
• Hanny Hazenbroek
• Conny Kuipéri
• Marjolein Linck
• Rien Monshouwer
• Vincent Voorhoeve
• Eelco van der Waals

Elke laatste vrijdag van de maand. Eerstvolgende Vr 26 jan / 14.00 – 16.00
DANSPALEIS Amare Spuiplein 150, 2511 DG Den Haag

Net buiten onze wijk, maar te leuk om niet te vermelden. Het Danspaleis is namelijk een ouderwets gezellig dansfeest voor ouwelui en iedereen die van swingen houdt. De PlatenDraaier (PD) trekt oude krakers uit de koffer van de sterren van weleer, zoals Johnny Hoes, Louis Prima, Lieve Hugo en Doris Day. Van meezinger tot tranentrekker, van merengue tot Engelse wals en van polonaise tot rock-’n-roll: met Het Danspaleis is het altijd bal.

“Mijn moeder loopt heel weinig, want ze heeft aan alle kanten artrose. Maar als ze danst, vergeet ze alles.”
Dochter van een deelnemer  

De missie van het Danspaleis is om alle ouderen in Nederland vitaal en inclusief te houden. Met dit ‘tankstation van levensvreugde’ wordt eenzaamheid aangepakt. Vanuit de visie dat muziek een magisch middel is om mensen bij elkaar te brengen en in beweging te zetten, is de Danspaleisformule ontwikkeld. Het Danspaleis maakt geen onderscheid en danst dwars door verschillen heen. Het is een ontmoetingsplaats die aanmoedigt om actief te zijn, en legt het fundament voor een netwerk van mensen en vrienden die elkaar de helpende hand toesteken.

Op de ramen van het pand aan de Wagenstraat 182A was in chocoladeletters te lezen: “Brood van Bro Coming Soon.” Dit pand, voorheen bekend van bakkerij Vlinder, heeft nu zijn deuren geopend als Brood van Bro.

De ambachtelijke zuurdesembroden, met een maakproces dat twee dagen per brood in beslag neemt, zijn al geruime tijd populair bij de horeca in Den Haag. De vraag van consumenten naar dit smakelijke brood heeft geleid tot de opening van de eigen bakkerswinkel. Bas Bergamin van Brood van Bro: “Anderhalf jaar geleden zijn we gestart aan de Westvlietweg en sindsdien hebben we aanzienlijke groei doorgemaakt, met een substantiële levering aan de horeca. Door de groeiende vraag van consumenten hebben we besloten deze stap te zetten.”

De officiële opening was in januari. Het assortiment begint met enkele soorten brood en wordt later uitgebreid met belegde broodjes, zoetigheden en croissantjes. De nieuwe bakkerij is open voor bezoekers van woensdag tot en met zaterdag, van 09:00 uur tot 14:00 uur.

Bedrijfsvoertuigen die het centrum van Den Haag binnenrijden moeten vanaf 2025 emissievrij zijn. In 2026 volgt uitbreiding richting de kust. Het nieuwe gebied loopt van de kust tot en met de Laan van Meerdervoort en van de Hubertustunnel tot aan de Monsterseweg. Deze nieuwe zero-emissiezone ligt tegen de zone van het Centrum aan. Wethouder Barker begrijpt dat dit om flinke investeringen vraagt van ondernemers. De gemeente houdt daar ook rekening mee. Zo komt er onder meer een overgangsperiode en zijn er vrijstellingen voor allerlei groepen ondernemers. Voor ondernemers die het (nog) niet kunnen betalen, wordt een uitzondering gemaakt. Verder helpt de gemeente ook bij een soepele overgang naar elektrisch vervoer. Er rijden in ieder geval minder vieze vrachtwagens, dieselauto’s en oudere brom- en snorfietsen door de stad, concludeert Den Haag in een nieuw rapport.

Het schitterende hoekpand op Prinsegracht nummer 2 onderging een opmerkelijke transformatie dankzij de visie van horecaondernemer Maarten Hinloopen. Bekend van succesvolle etablissementen als de Zwarte Ruiter, Hoender en Hop, de Boterwaag en VaVoom aan de Grote Markt.

Volgens een stukje van Daphne Browne in Den Haag Centraal had Hinloopen al sinds de jaren tachtig zijn oog laten vallen op dit bijzondere pand uit 1645. De indrukwekkend hoge ramen waren destijds volledig afgeplakt, maar Hinloopen zag de potentie. Hij droomde ervan het pand te ontdoen van alles wat het bedekte en het terug te brengen naar zijn oorspronkelijke pracht.

Januari 2024
Dankzij een samenwerking met Stadsherstel, een erfgoedorganisatie die zich toelegt op de aankoop en restauratie van monumentale en beeldbepalende panden, is deze droom tientallen jaren later werkelijkheid geworden. In januari opent hier Café Brasserie Nationaal, een gelegenheid waar gasten niet alleen kunnen genieten van een borrel in het knusse bargedeelte, maar ook kunnen blijven hangen voor een voortreffelijk diner in het achterliggende brasseriegedeelte.

Het rijksmonument dateert uit de zeventiende eeuw (dezelfde tijd als de tegenovergelegen Boterwaag) en werd gebouwd voor een kamerheer. In 1894 werd het pand omgebouwd tot winkelruimte, waarbij het souterrain en de bel-etage werden verlaagd zodat een kelder en een begane grond ontstonden. Begin 1900 werd het een café met Franse invloeden: Café Nationaal.

Oud en Nieuw in Den Haag

De gemeente Den Haag neemt een aantal maatregelen om schade en overlast door vuur of vuurwerk te voorkomen. We sluiten containers, halen kerstbomen op en zorgen dat u uw auto veilig en goedkoop kunt parkeren.

Afvalcontainers gaan op slot: samen houden we de stad schoon
Van 27 december tot en met 5 januari: alle textielcontainers zijn op slot.
Van 23 december tot en met 4 januari: grofvuil wordt niet opgehaald.
U kunt wel zelf uw grofvuil naar een afvalbrengstation brengen.
Neem uw afvalpas mee!

Zet uw kerstboom op de ophaaldag op de stoep

Van 2 januari tot en met 11 januari: de gemeente haalt 1 keer per week kerstbomen op. Op denhaag.nl/huisvuilkalender ziet u wanneer de gemeente in uw straat langskomt. Zet uw boom op de ophaaldag voor 07.45 uur op de stoep. U kunt uw boom ook naar het afvalbrengstation aan de Plutostraat of De Werf brengen.

Leuke kerstboomactie voor kinderen
Voor kinderen tot en met 12 jaar organiseert de gemeente de actie Verloot je boompje. Bij inleveren van je kerstboom krijg je dan een lootje. Deze actie komt ook het milieu ten goede. De bomen worden versnipperd en zo hergebruikt. Zie voor meer informatie over inleverpunten: verlootjeboompje.nl
Voor een veilige jaarwisseling: zie denhaag.nl/jaarwisseling

In 2020 is bij de gemeente een petitie aangeboden die door zo’n 300 omwonenden van het oud schoolgebouw de Helena werd getekend met als doel de onveiligheid rondom het gebouw aan de kaak te stellen. Het aantal meldingen van overlast neemt in het Oude Centrum -ook bekend als Zuidwal- ieder jaar toe. In 2020 werden er in het Oude Centrum 25 meldingen gedaan op 100 inwoners. Dat is aanmerkelijk hoger dan de gemiddeld 7 in Den Haag.

Na een eenvoudig etentje in de Helena, een oud schoolgebouw van circa 8.000 m² waar nieuwe culturele functies voor worden gezocht, liep ik met m’n 2 disgenoten die ook in het Oude Centrum wonen in het regenachtige duister terug naar de Stille Veerkade. Sofie en Charlotte schrijven beiden voor het buurtblad zodat het logisch leek om een artikel in de Telegraaf, waar mijn overbuurman zijn medewerking aan verleende, kritisch tegen het licht te houden. Sander heeft eerder dit jaar een brandbrief naar de Haagse politieke partijen gestuurd over de overlast van prostitutiebezoekers in de wijk. Slechts één partij, Hart voor Den Haag, reageerde. Raadslid Ralf Sluijs bood hulp aan. Samen met een journalist van de Telegraaf brachten ze in een artikel het probleem landelijk onder de aandacht.

Woonwijk
De boodschap was helder: de buurt is uitgegroeid tot een volwaardige woonwijk met gezinnen en kwetsbare bewoners. Prostitutie hoort daar niet meer in thuis. In de 13 jaar dat Sander met zijn partner in de wijk woont, is er volgens hem weinig gedaan om die overlast te verminderen. De verhouding opvang, zorginstellingen en prostitutie in het Oude Centrum is al jaren scheef. Bewoners hebben tal van ideeën voor verbeteringen aangedragen, zoals de parkeerpilot om verkeersoverlast als gevolg van prostitutiebezoek te verminderen. De kern van het probleem is de aanwezigheid van prostituees in de Doubletstraat die volgens een deel van de bewoners gesloten dient te worden. Wat er met de dames moet gebeuren, is volgens Sander aan specialisten. De teneur van het bericht was mij veel te negatief. Zulke zaken horen ook bij wonen in het centrum. Ik vroeg me af hoe mijn tafelgenoten van zojuist daarover dachten.

Tekst gaat verder onder de afbeelding

Jan Steen 1663: aan de rode kousen herkennen we hier een -overlast gevende- prostituee

Buurtgeschiedenis: lusthuis, schilders en gespuis
Ongeveer op de plek van de Doubletstraat lieten de naamgevers er in 1615 een lusthuis (bordeel) bouwen. Decennia later voegden schilders als Jan van Goyen, Jan Steen, Paulus Potter en honderden andere kunstenaars zich in de nabijheid. Ook Van Gogh heeft gedurende 2 periodes in totaal 6 jaar in de buurt gewoond. Tijdens de laatste periode had hij een relatie met een prostitué waarmee hij blijk gaf weldegelijk economisch inzicht te bezitten, maar bij leven een schilderij verkopen zat er dan weer niet in.

Tekst gaat verder onder de afbeelding

Boven Vincent van Gogh 1882: tekening Spui ter hoogte van de Nieuwe Kerk te Den Haag Onder Joan Blaeu 1649: linksonder molen in weiland achter de Bierkade

De Bierkade lag aan de rand van Den Haag, schilders keken vanuit huis uit over de weilanden. Bij goed weer was Delft zichtbaar. Tot in de 19e eeuw bestond de aangrenzende Schilderswijk uit weilanden: de Zusterpolder die werd bemalen door de Zustermolen en de Gortmolen. In 1874 verrees daar een wijk met de naam ‘het Rode Dorp’. Deze wijk werd ontwikkeld door de ‘Maatschappij van het Nut’ en had als doel om mensen met sociale problemen, de zogenaamde “asocialen” onderdak te bieden, en hen te helpen bij hun re-integratie. Van oudsher wordt het Oude Centrum dus bevolkt door kunstenaars, prostituees en ander gespuis. Historisch gezien concentreert het grootste deel van de Haagse criminaliteit zich in het Oude Centrum en de aangrenzende wijken. Criminelen begaan de overgrote meerderheid van hun strafbare feiten in voor hun nabijgelegen buurten.

Knallen
Terug naar die avond in oktober. We stonden op de Paviljoensgracht en twijfelden of we wel of niet een kijkje in de verderop gelegen Doubletstraat zouden nemen. Op dat moment hoorden we uit een onbestendige richting 3 schelle knallen. Een in donkere kleding gehuld sujet riep “Er wordt geschoten!” Nog voor Sofie en Charlotte hun mening over het artikel konden geven, werd in een paar klappen de relevantie ervan duidelijk. Het geschiet kende gelukkig geen slachtoffers… een deel van de wijk is misschien verdwaald, maar nog niet verloren.

Jacob Troost

Kogelinslag Paviljoensgracht oktober 2023

19:00 – 22:00 uur elke maandag Bierkade 22.

Elke maandagavond van 19:00 tot 22:00 uur is er een gratis creatieve sessie/ workshop met elke week een ander onderwerp en andere host(ess). Bijvoorbeeld: schilderen/ tekenen/ boetseren/ patchwork/ stempels maken

Deze sessies zijn op beginners basis en toegankelijk voor iedereen die het leuk vindt om creatief bezig te zijn en/of op een laagdrempelige manier mensen te leren kennen. De creatieve workshops zijn in het Engels en voornamelijk gericht op internationale studenten/ reizigers/ expats in Den Haag.

Hofje Wagenstraat 156-174 een van de winnaars van de Energie uit de wijk Challenge 2023-2024. De VVE van de Wagenstraat gaat een glazen overkapping met zonnepanelen plaatsen op 156 tot en met 174. Zo wordt stroom opgewekt en worden tevens de oude huisjes geïsoleerd. De gemeente Den Haag wil bewoners uitdagen om ook zelf op nieuwe manieren met energietransitie aan de slag te gaan. Met de challenge ondersteunt de gemeente inwoners met vernieuwende, duurzame ideeën om deze samen met buren, hun vereniging of club in hun wijk uit te voeren.

Na een intensief traject hebben bewonersgroepen hun initiatief gepitcht aan de jury en aan de stad.

De jury bestond uit:

Joris Wijsmuller, directeur stichting Duurzaam Den Haag (voorzitter)
Rabia Zurel, Haagse Jongerenambassadeur
Gijs Termeer, Directeur Klimaatbureau HIER
Laure Itard, Professor of Building Energy Epidemiology at the Faculty of Architecture and the Built Environment
Marcus Banai, Coördinator energiecoaches
Wilbert Schouten, voormalig Haagse Energietopper project VVE De HobbeVen, Schilderswijk

Deze voorlopers gaan nieuwe ideeën in de stad testen en realiseren. Zij inspireren hun buren, buurtgenoten en andere Hagenaars om ook hun omgeving schoner en groener te maken. Naast een subsidie van €250.000 (in totaal) ontvangen de initiatieven een jaar lang ondersteuning bij de realisatie van hun project.

Meer informatie over de voorwaarden vindt u op de pagina: Subsidie Energie uit de Wijk Challenge 2023 aanvragen

Dagelijks rijden zo’n 15.000 fietsers door de Grote Marktstraat. Het winkelend publiek stapt daar tussendoor. Zoals op zoveel plekken in het Centrum. Voor beiden is het goed uitkijken waar je fiets of loopt. De gemeenteraad heeft het voorstel aangenomen om duidelijker het verschil tussen fietspad en voetpad te markeren, zodat het voor iedereen veiliger wordt. Zeker als er zebrapaden komen voor voetgangers. Met dit laatste is Voorall, de belangenorganisatie voor mensen met een visuele beperking, heel blij. 

Scenius is een wekelijks clubconcept gebaseerd op gemeenschapsopbouw, samengesteld door een verscheidenheid aan muziekinitiatieven, op vrijdag tussen 22.00-02.00 uur. Het is geïnspireerd op de term scenius waarmee Brian Eno de creatieve intelligentie van een gemeenschap beschrijft. Een groot aantal muziekinitiatieven met interesse in gemeenschapsopbouw krijgen een residentie van drie maanden aangeboden, waardoor ze worden uitgenodigd hun scene uit te breiden. In de kelder van The Gray Space in the Middle Paviljoensgracht 20-24, 2512 BP Den Haag prijs 6,00 – 9,50.