Het Oude Centrum

Buurtbewoner Simon Stevin (1548 – 1620)

De wis- en natuurkundige Simon Stevin verhuisde omstreeks 1577 naar het huidige Nederland, en schopte het hier tot raadsman van Prins Maurits, zoon van Willem van Oranje. Met zijn frisse kijk verrijkte hij nieuwe terreinen zoals architectuur, boekhouding, fysica, krijgswetenschap, navigatie, politieke wetenschappen, stedenbouw, waterbouwkunde en de wiskunde. Simon is vooral bekend als de uitvinder van het decimale stelsel. -In 1792 werd de eerste Amerikaanse dollar geïntroduceerd. Thomas Jefferson had het plan om de munteenheid te structureren volgens het decimale stelsel en verwees in zijn argumentatie naar De Thiende van Stevin. Zijn initiatief slaagde, waarbij 1 dollar gelijk werd gesteld aan 100 cent en 1/4 dollar aan 25 cent.- Simon formuleerde ook antwoorden op concrete vraagstukken van bestuurders, ingenieurs en legeraanvoerders.

Tekst gaat onder afbeelding verder

In 1620 is Stevin in Den Haag overleden. Zijn huis stond in de Joodse Buurt, in de Raamstraat. Dat pand (nr 42/47) bestaat nog steeds. In maart 1612 liet hij het voor 3.800 gulden bouwen. Beroemd is Stevin’s zeilwagen die plaats bood aan 28 personen en met 50 km/uur over het strand raasde. De eerste rit maakten ze in februari 1602, waarbij 27 binnenlandse en buitenlandse diplomaten aanwezig waren. Één van de passagiers was de toen 19 jarige Hugo de Groot, die na afloop van de rit er 22 gedichten in het Latijn, en 1 in het Nederlands over schreef. Het moet nogal een ervaring zijn geweest: in 2 uur van Scheveningen naar het Noord-Hollandse Petten. Een afstand van ongeveer 90 kilometer waar men in die tijd met een paard 2 dagen over deed. De zeilwagen heeft daarna nog lang in de Scheveningse kerk gestaan.

Tekst gaat onder afbeelding verder

Stevin was bevriend met de vader van Hugo de Groot, Jan Cornets en deed samen met hem, eerder dan Galileï in Pisa, een valproef van de toren van de Nieuwe Kerk van Delft waarmee ze Aristoteles weerlegden die ervan uitging dat de snelheid van een vallend voorwerp evenredig was met zijn gewicht en omgekeerd evenredig met de weerstand van het omringende medium. Ze lieten twee loden ballen van verschillende massa vallen vanaf een hoogte van 9,42 meter om aan te tonen dat voorwerpen, ongeacht hun gewicht, met dezelfde snelheid vallen.

De belangrijkste politicus van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en mede uitvinder van de verzekeringswiskunde Johan de Witt woonde ook in de Raamstraat voordat hij verhuisde naar zijn classicistische woonhuis aan de Kneuterdijk. Het oude woonhuis van Johan de Witt is helaas afgebroken. In 1672 brak het rampjaar uit, waarin de Republiek werd aangevallen door Engeland, Frankrijk en de bisdommen Munster en Keulen. Johan de Witt en zijn broer Cornelis werden beschuldigd van het slecht leiden van de oorlog en werd in Den Haag uiteindelijk gelyncht door een woedende menigte orangisten. Op de avond van de moord schreef Spinoza aan de Paviljoensgracht “Ultimi Barbarorum” met de intentie om het bij de Gevangenpoort op te hangen. Zijn huisbaas schilder Hendrick Van der Spyck sloot het huis af waardoor Spinoza verhinderd werd het daadwerkelijk op te hangen en zo het doelwit te worden van het ongewenste publiek. Ondanks zijn tragische einde wordt Johan de Witt herinnerd als een staatsman en een van de belangrijkste figuren in de Nederlandse geschiedenis.

Tekst gaat onder afbeelding verder

Toen de zeeman in het gedicht van Hugo de Groot, een van de meest belezen personen van de zeventiende eeuw, de wagen langs zag vliegen vroeg hij zich af of dit voertuig niet indrukwekkender was dan het schip van de Argonauten die met deze boot, nog voor de Trojaanse oorlog, naar Colchis voeren om het gulden vlies (de gouden vacht van de god Chrysomallos) te bemachtigen. Volgens de mythe werd de Argo gebouwd door Pallas Athene onder andere de godin van de zeevaart, als eerbetoon aan haar oom Poseidon, god van de zee. Door naar de Argo te verwijzen transformeerde Hugo de opvarenden in Argonauten, en gaf hij hen daarmee de grandeur van mythische helden.

Toen hier de walvis lag bijna zo groot als het strand,
Waar Katwijk de naam draagt van het oude vaderland,
En nergens zag men de zeeman zo verschieten,
Als toen hij de wielen zag vliegen met de sprieten,
Hij zei: is dit een werk zoals de Argo, of nog meer,
Dat Pallas heeft gemaakt haar grijze oom ten eer,
Is dit de wagen niet, waarmee de Heer de baren,
Met zijn drietand laatst over het land heeft gevaren,
Toen het volk verschrikt, als op de jongste dag,
De omgewoelde grond van de aarde beven zag?

Hertaling

Het Oude Centrum

Wijkinloop

De Wijkinloop is elke  donderdag van 16:00 tot 19:00 uur op Paviljoensgracht 56